Pyta Darek
Witam serdecznie, jestem zawodnikiem od 14lat, studiuję na AWFie i ze 2-3 lata temu na zajęciach z psychologii sportu mieliśmy testy, które polegały na tym, że badana osoba miała na głowie jakąś aparaturę i musiała jakby „wyłączyć” się, koncentrując na tym by na ekranie np.butelki się nie rozbijały… Mi osobiście wyszło to kiepsko i prowadząca zajęcia określiła to na zespół, który polega na tym, że myślę nad tym co robię i jak widzą to inni itd. Rzeczywiście jest to problem nie tylko w życiu sportowym, ale i normalnym na co dzień. Czy jest Pani w stanie coś napisać o tym? Jakoś pomóc? Pozdrawiam serdecznie, Darek
Odpowiada Psycholog, Coach Beata Justkowiak
Witaj Darku, trening, którego doświadczyłeś to prawdopodobnie Biofeedback, czyli narzędzie stworzone do wzmacniania pracy mentalnej, do osiągania najwyższej gotowości psychicznej do sportowej walki. Organizm człowieka, pomimo teoretycznie niekorzystnych cech osobowościowych, potrafi się jednak adaptować do sytuacji, w której ma funkcjonować. Np. Zawodnik, którego poziom pobudzenia bardzo szybko osiąga poziom optymalny, a przeważnie na zawodach ten poziom przekracza, może poddać się treningowi kontroli owego pobudzenia, aby móc „dozować” go sobie zgodnie do swoich potrzeb, tak aby ono nie przekraczało poziomu, w którym zaczyna paraliżować jego pracę. Zaś zawodnik, który ma w zwyczaju widzieć przyczyny swoich porażek wszędzie tylko nie u siebie samego, może poznać inny sposób myślenia, w którym to on staje się odpowiedzialny za swoją grę, za swoje zachowanie i reakcje. Wówczas jest w stanie kierować swoją karierą. W zależności od tego, jaki rodzaj wskaźnika fizjologicznego jest monitorowany, można mówić o określonym typie urządzenia Biofeedback. Do najbardziej rozpowszechnionych tego typu urządzeń używanych w praktyce sportowej należą: – Biofeedback elektromiograficzny (EMG) (mięśniowy) elektrody umieszczone są na powierzchni skóry, zwłaszcza w tych rejonach ciała, w których właściwa kontrola napięcia mięśni jest dla osoby ćwiczącej ważna. – Biofeedback termiczny (TEMP) – rodzaj urządzenia, który w swoim działaniu wykorzystuje zasadę mówiącą o tym, iż zmiany w obwodowym przepływie krwi (temperatury) są powiązane ze zmianami w sferze emocjonalnej, czyli stan relaksu powinien wiązać się w większą ciepłotą w takich okolicach naszego ciała jak stopy, dłonie. Czujnik w tym typie urządzenia jest założony np. w palec dłoni. – Biofeedback HR – bada częstotliwość pracy serca (na podstawie tętna) i na podstawie tego wskaźnika przewiduje poziom napięcia/relaksu – Biofeedback GSR (skórno – galwaniczny) – wykorzystuje zasadę, iż zmiana naszego pobudzenia fizjologicznego wiąże się ze zmianą przewodnictwa elektrycznego skóry a zmiana ta jest rejestrowana poprzez elektrody założone na palcach dłoni. – Biofeedback HEG – mierzy aktywność określonych rodzajów mózgu na podstawie przepływu krwi w danych jego rejonach (których to aktywność jest łączona z konkretnymi stanami psychicznymi np. ze stanem koncentracji), a to z kolei mierzone jest za pomocą termometru na podczerwień umieszczonego, który mocowany jest na głowie ćwiczącego. – Biofeedback EEG – poprzez elektrody umieszczone na głowie oraz opuszkach usznych zbiera informację na temat występujących u badanego fal mózgowych. Fale te są wzmacniane oraz rejestrowane przez urządzenie a prowadzący ćwiczenie ma wgląd w te informację. Badany o efektach swojej pracy jest informowany poprzez wyniki animowanych gier wyświetlanych na monitorze. EEG-Biofeedback to profesjonalny trening mózgu. Klient/Zawodnik gra nie używając myszki, dżojstika ani klawiatury, steruje grą za pomocą pracy własnego umysłu. Informacja o stanie trenowanej czynności mózgu przekazywana jest z głowy do komputera za pomocą elektrod i głowicy EEG. Interpretacja zaś zawsze podawana jest przez osobę prowadzącą Biofeedback, dlatego też trudno mi rozszerzyć informacje, które pamiętasz. Z pewnością, każdy rezultat jest informacją zwrotną, na podstawie której dalsza praca jest bardziej efektywna. Jeśli zdarza Ci się analizować swoje zachowanie, reakcje i ‘myśleć’ nad tym jak odbiorą to inne osoby, to warto wejść głębiej w te sytuacje. Kiedy tak myślisz? Dokładnie w jakich sytuacjach zdarza się ciągłe analizowanie? Czego wówczas ono dotyczy? W stosunku do jakich osób, czy tylko osób bliskich, znanych, czy obcych tj. widownia, również? Co wówczas czujesz? I przede wszystkim, jakie są Twoje reakcje? Proponuję nawiązać współpracę z Life Coachem lub Sport Coachem i podczas kilku sesji, popracować nad tymi sytuacjami. Gwarantuję, iż po krótkim czasie zdefiniujesz przyczynę i wówczas będziesz gotów podjąć skuteczne działania ku zmianie. Kiedy możemy używać narzędzia jakim jest Biofeedback? Gdy chcemy wzmocnić trening i rozwój sportowy, podczas problemów z pamięcią i koncentracją, problemów z planowaniem i skupieniem rozumianych jako niska odporność na stres. Treningi wskazane są również dla osób, których praca wymaga skupienia, szybkich prawidłowych decyzji lub gdy powoduje długotrwały stres (biznes, kontrolerzy, służby mundurowe, służba zdrowia, lotnictwo, nauczyciele).