Pyta Kamil
Jakie są sposoby na opanowanie stresu przed zawodami?
Odpowiada Psycholog Sportu Grzegorz Więcław
Pragnę zaznaczyć, że stres przed ważnymi zawodami jest naturalną reakcją naszego organizmu. Zarówno w obliczu zagrożenia, jak i możliwości ludzkie gruczoły wydzielają hormony (np. kortyzol, noradrenalinę), które po wejściu w krwiobieg sprawiają, że odczuwamy stres/ Brak stresu w istotnej dla nas sytuacji, takiej jak zawody byłby nienormalny. To integralna część współzawodnictwa. Nie znam sposobu, aby stres całkowicie wyeliminować, a tłumienie albo opanowywanie go najczęściej kończy się jego spotęgowaniem. Najlepsi sportowcy ze stresem i zdenerwowaniem nie walczą, ale je akceptują. Co więcej, pobudzenie, które ciągnie za sobą stres wykorzystują do jeszcze lepszego wykonania i koncentracji. Reakcje stresowe swojego organizmu interpretują jako sygnał do pełnej gotowości.
Uważam, że można bardzo wiele osiągnąć samą zmianą nastawienia do doświadczania stresu przed i podczas sportowej rywalizacji. Być może zabrzmi to trochę dziwnie, ale dobrze jest jeżeli stres stanie się kompanem, z którym się sprzymierzamy, a nie przeciwnikiem, z którym trzeba walczyć. Zatem akceptacja: „OK, jestem teraz trochę zdenerwowany, ale to przecież normalne – gramy ważne spotkanie, więc wszyscy czują się podobnie”. Potrzebny jest także bodziec zmuszający do koncentracji oraz do działania. Może to być ulubiona muzyka, spacer, rozmowa z trenerem albo odpowiednio dobrany dialog wewnętrzny. Przedmeczowe przygotowanie zależy od preferencji i doświadczeń każdego zawodnika.
Psychologia sportu zna wiele technik radzenia sobie z przedstartowymi emocjami. Te z kanonu treningu mentalnego zakładają na przykład trening relaksacyjny i oddechowy, ustalanie celów związanych z procesem i wykonaniem, a także pozytywny dialog wewnętrzny. Musimy także pamiętać, że radzenie sobie w sytuacjach stresowych pozostaje kwestią indywidualną – zależy od profilu zawodnika i dyscypliny sportu, którą uprawia. Dlatego praca nad rozwojem tych technik powinna odbywać się wspólnie z psychologiem sportu podczas indywidualnych konsultacji.
