Pyta Paweł
Nie potrafię skupić się podczas zawodów. Wszystko mnie rozprasza. Grając, nie skupiam się na tym, żeby dobrze odbić piłę. Rozprasza mnie widownia, sędziowie, nawet to, że patrzy na mnie moja rodzina, która przyszła, aby mnie wspierać. Podczas gry rozprasza mnie dosłownie wszystko. Nie mogę się skupić na grze, przez co często są sytuacje, przez które mogę przegrać.
Odpowiada Trener Mentalny, Certyfikowany Coach Robert Grabarczuk
Z przedstawionych informacji wynika, że masz problem z odpowiednim kierowaniem koncentracji w trakcie zawodów. Właściwa selekcja docierających do nas informacji jest kluczowym elementem wpływającym na jakość czynności, które wykonujemy. Skierowanie większości uwagi na elementy zewnętrzne, które nie są związane z efektywnym wykonaniem zadania na boisku, sprzyja powstawaniu sytuacji, które mogą przyczynić się do porażki, nie tylko podczas meczu. Widownia, sędziowie, osoby bliskie, pogoda, muzyka, hałas docierający z zewnątrz, trenerzy, przeciwnik – to klasyczne elementy, które zakłócają jakość wykonywanych czynności. Jeżeli uprawiana dyscyplina wymaga skupienia się na konkretnych, pojedynczych elementach zewnętrznych (odpowiednie uderzenie piłki, precyzyjne ułożenie ręki, odpowiednie poprowadzenie rakiety tenisowej, skupienie się na ruchach przeciwnika), a my dodatkowo skupiamy się na innych czynnikach, nie ma możliwości, aby w 100% poprawnie wykonać zaplanowane zagranie.
W sporcie liczą się ułamki sekund. Bardzo często w decydujących momentach musimy skupić się wyłącznie na jednym elemencie związanym z naszą grą, który ma krytyczne znaczenie dla powodzenia całego zagrania. Koncentracja na dodatkowych bodźcach sprawia, że 100% skupienia, które powinieneś mieć podczas meczu, ulega podziałowi. I tak, na przykładzie tenisa: serwując skupiasz się na tym w 20%, na przeciwniku w 20%, sędziach – 10%, publiczności w 30%, na ułożeniu rakiety – również w 20%. Łatwo zauważyć, że w tym przypadku aż 60% koncentracji skierowanych jest na elementy, które nie mają znaczenie dla jakości gry. Tylko 40% koncentracji to pokłady skierowane na zagranie. Aby lepiej zobrazować ten przykład, spróbuj porównać jakość swojej gry w chwili, gdy masz tzw. „czysty umysł” (stan automatycznej koncentracji tylko na istotnych elementach) oraz w drugiej sytuacji, gdy zwracasz uwagę na wiele dodatkowych czynników (sędzia, widownia, rodzina). Jakie wnioski nasuwają Ci się po przeprowadzeniu tej krótkiej analizy?
Ważne jest również to, aby właściwie zidentyfikować elementy, na których należy się skupić, oraz te, które nie powinny już więcej zwracać naszej uwagi (czyli te, które nie wpływają na jakość naszej gry). Taki podział pozwoli na poprawę poziomu gry oraz zmniejszy ilość popełnianych błędów. Mając tę wiedzę, wypracujesz schemat działania, który powinien stać się Twoim nawykiem. Pamiętaj: pierwszy krok to identyfikacja czynników na których należy się skupiać oraz tych, które należy pomijać. Jakie to są czynniki? Każdy sportowiec wie z własnego doświadczenia, co go rozprasza, a co mu pomaga podczas ćwiczeń czy meczu. Ważne są nawet detale, bo to one mają wpływ na rezultat zmagań.
Jak ważne jest to, na czym się skupiamy, doskonale widać na przykładzie uczestników, którzy biorą udział w kursie doskonalenia jazdy. W trakcie kursu jednym z zadań jest ominięcie przeszkody w trakcie poślizgu. Blisko 80-90% kursantów podczas pierwszego przejazdu uderza w przeszkodę i robi ten sam błąd: całą swoją koncentrację kierują na przeszkodę, którą chcą ominąć, zapominając, że ich celem jest je ominięcie i należy prowadzić samochód w inne miejsce. To instruktor uświadamia kursanta, że omijając przeszkodę należy skupić swój wzrok oraz uwagę na kierunku, w którym chcemy pojechać, a nie na przeszkodzie. Po udzielonych instrukcjach proporcje przejazdów udanych do nieudanych odwracają się. Dzięki prostemu zabiegowi skupienia swojej uwagi na kierunku jazdy w którym chcemy pojechać, 60-80% kursantów udaje się ominąć przeszkodę. Zaprezentowany przykład pokazuje jak istotną rzeczą jest świadome ukierunkowanie naszej koncentracji. Zapamiętaj: skup się tylko na tych rzeczach, na których Ci zależy a pomiń te, które są niepotrzebne.
Nawet Adam Małysz tajemnicę swojego sukcesu w skokach przypisywał między innymi odpowiedniej koncentracji. Przed zawodami, na pytanie dziennikarzy: „Na czym się skupiasz przed zawodami? Jaki jest twój cel w tym konkursie?”, odpowiadał: „Chcę oddać dwa dobre skoki”. Tajemnica sukcesu w każdym sporcie to odnalezienie elementów, które decydują o jakości naszego występu, a następnie ukierunkowanie całej naszej koncentracji na jak najlepsze ich wykonanie .Tak naprawdę, gdy utrzymujemy koncentrację na najważniejszych elementach z punktu widzenia danej dyscypliny sportu nie musimy się już wtedy skupiać na „walce” z rozpraszającymi nas czynnikami. Nie poświęcając uwagi rzeczom, które nas osłabiają odbieramy im tym samym moc negatywnego oddziaływania na nas i na naszą jakość gry.
